AKORDEON

Akordeonun Tanimi
Akordeon koruk’un kapatilmasi ve acilmasi ile calisan; sesler karsisinda hava akisi saglayan, bir klavye veya tuslar kontrolu ile havanin hangi sese gidecegini belirten ve boylece tonlari olusturan bir muzik aletidir.


Fiziksel Tanitimi
Modern akordeon iki parcadan olusan bir govdeye sahip. Her bir parca dikdortgen bicimde olup, koruk tarafindan ayriliyorlar. Her bir parca bir klavye bulur, bunlar dugme ve piano – stili tuslar seklinde olur. Cogu modern akordeonlar butun kordlari olusturacak dugmelere sahiptir.


Tarihi

Akordeonun basit formu Berlin’de 1822’de Friedrich Buschmann tarafindan kesfedildi. Avrupada 19. yuzyilda icat edilen ve hava basinci ile ses olusturan cesitli icatlardan birisidir.
Akordeon isimli muzik aleti ilk olarak 1829’da Cyril Demian tarafindan Viena’da patent altinda uretilmistir.

Demian’in aleti bugunku modern aletlere benzeyen cok az yanlari vardi. Onda sadece sol el klavyesi vardi – sag el sadece koruk’u calistiriyordu. Bu akordeon sadece bir dugme ile butun bir akort sesini olusturabiliyordu. Ayrica her dugme iki farkli kord olusturabiliryordu – acilista farkli bir ses, kapanista ise baska bir kord. Bu sarkilara eslik etmede cok guzel ve hafif bir aletti.

Bir baska musizyen, Jeune – flutina’yi icat etti. Flutina Demian’in icat ettigi akordeonu fonksiyon bakimindan tamamliyordu. Flutina sadece bir sesli melodi enstrumanidir. Tuslar sag el ile calistiriliyor ve sol el koruk’u calistiriyordu. Demian’in akordeonu ve Jeune’in flutinasi birlesince sonuc bugun hala ugretilen diatonic (iki sesli) akordeonlardan farkli degildir.
Buluslar devam etmektedir. Degisik klavye sistemleri ile beraber seslendirmeler gelistirildi (degisik seslerin degisik oktavlarda calmasi). Performans esnasinda oktavlar arasinda gecis saglayan mekanizmalar ile sesleri, dengeyi ve dayanikliligi iyilestiren cesitli ic yapi metodlari gelistirildi.

Uretim İslevi

Bir akordeoun uretimi tamamen otomatik bir islev degildir. Bir baska deyisle butun akordeonlar el-yapimi olarak nitelendirilebilir. Çunku kucuk parcaciklarin birlesiminde herzaman insan eli gereklidir.
Genel islev - ozel parcalarin yapimi, alt bolumlerin bilesimi, butun aletin birlesimi ve son olarak dekorasyon ve paketleme islemlerinden olusmaktadir.
En guzel ve kaliteli akordeonlar herzaman el yapimi olanlaridir – ozellikle tuslar/kamislarin (hava gecisini saglayan ic kisim) el yapimi olanlari, otomatik yapimi olanlarindan cok daya iyi bir ses kalitesine sahiptir. Bazi akordeonlar daha guzel ve dogal sesler vermek icin ozel olarak modifiye ediliyor. Bunlara ornek Japon ustasi Yutaka Usui tarafindan improvize edilen akordeonlari verebiliriz.

İngilizceden çeviren: Erhan MUÇO